Ochrona skóry przed UV to zadanie, do którego warto się przygotować. Oprócz tradycyjnych metod jak stosowanie kremów z filtrem, sięgajmy po innowacyjne rozwiązania medycyny estetycznej i dbajmy o odpowiednią dietę.
Słońce to źródło życiodajnej energii, które dostarcza nam ciepła i witaminy D. Jednak równocześnie promieniowanie UV emitowane przez słońce może mieć negatywny wpływ na naszą skórę, prowadząc do przedwczesnego starzenia się, fotouszkodzeń i zwiększonego ryzyka zachorowania na raka skóry. Dlatego ważne jest, abyśmy dobrze zrozumieli relację między słońcem a naszą skórą oraz to, w jaki sposób możemy ochronić ten ważny dla naszego organizmu narząd.
Ochrona skóry zaczyna się od wewnątrz
Dieta bogata w antyoksydanty przyczynia się do neutralizacji wolnych rodników oraz wspomaga zdrowie skóry i całego organizmu. Korzystne będzie zatem spożywanie między innymi owoców jagodowych (witamina C, antocyjany, flawonoidy), warzyw liściastych (antyoksydanty, beta-karoten, kwas foliowy), awokado (tłuszcze nienasycone, witamina E), nasion chia i siemienia lnianego (nienasycone kwasy tłuszczowe, antyoksydanty, takie jak lignany), orzechów (witamina E, cynk, selen), zielonej herbaty (polifenole), pomidorów (likopen) marchwi (beta-karoten), ryb, takich jak łosoś czy makrela (nienasycone kwasy tłuszczowe, witamina D), winogron (witamina C, resweratrol), papryki i owoców cytrusowych (witamina C, beta-karoten).
Chciałabym zwrócić szczególną uwagę na dwie stosunkowo nowo odkryte, ale bardzo obiecujące substancje, które cały czas są obiektem badań naukowych: resweratrol oraz likopen.
Resweratrol, czyli to, co najlepsze w winie
To naturalny związek chemiczny z grupy fitoestrogenów (klasa: stilbeny), który występuje w wielu roślinach, między innymi w winogronach, borówkach, orzechach ziemnych, morwie białej, żurawinie, pomidorach. Powstaje wskutek zakażenia rośliny grzybem Botrytis cinerea, a także pod wpływem promieniowania UV. Początkowo odkryto jego właściwości kardioprotekcyjne, następnie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Obecnie prowadzone są badania mające na celu sprawdzenie jego działania przeciwcukrzycowego, neuroprotekcyjnego, wspomagającego redukcję masy ciała, które obserwowano na modelach zwierzęcych i komórkowych. Resweratrol (3,5,4’-trihydroksystilben) wpływa również na przedłużenie życia drożdży Saccharomyces cerevisiae, muszek owocowych Drosophila melanogaster, nicieni Caenorhabditis elegans, ryb Nothobranchius furzeri oraz myszy.
Obecnie prowadzone są badania mające na celu sprawdzenie jego działania przeciwcukrzycowego, neuroprotekcyjnego, wspomagającego redukcję masy ciała, które obserwowano na modelach zwierzęcych i komórkowych.
Do odkrycia tej substancji doprowadziło zjawisko zwane paradoksem francuskim. Związane jest ono z obserwowanym u Francuzów zwiększonym spożyciem czerwonego wina przy stosunkowo niskiej aktywności fizycznej oraz bogatej w tłuszcze zwierzęce diecie, przy czym we Francji wskaźnik umieralności na choroby układu krążenia jest niski. Żeby to wyjaśnić, rozpoczęto badania składu win, co naprowadziło naukowców na odkrycie resweratrolu i rozpoczęcie nad nim dalszych badań.
• Działanie kardioprotekcyjne
Przypuszcza się, że resweratrol wykazuje działanie kardioprotekcyjne poprzez hamowanie agregacji płytek krwi, hamowanie procesu zapalnego i zmniejszenie podatności lipoprotein LDL na procesy oksydacyjne. Substancja ta rozszerza również naczynia krwionośne poprzez zwiększenie produkcji tlenku azotu. Hamuje aktywność cyklooksygenazy-1 i cyklooksygenazy-2 oraz hamuje syntezę tromboksanu A2 i prostaglandyn.
• Działanie przeciwnowotworowe
U badanych myszy zaobserwowano zmniejszenie częstości występowania chemicznie indukowanego raka skóry po wcześniejszym nałożeniu resweratrolu na naskórek. Obserwowano także zmniejszenie objętości guzów wcześniej indukowanych chemicznie oraz hamowanie ekspresji genów odpowiedzialnych za rozwój nowotworów, np. genu supresorowego BRCA. Obecnie prowadzone są kolejne badania potwierdzające korzystne działanie resweratrolu i prognozujące jego terapeutyczne działanie u ludzi z chorobą nowotworową.
• Leczenie otyłości i cukrzycy
Po zachęcających wynikach badań na zwierzętach obecnie realizowane są badania oceniające zależność między stosowaniem resweratrolu a zmniejszeniem masy ciała u człowieka. Obejmują one pacjentów z otyłością oraz pacjentów z cukrzycą typu 2.
• Inne właściwości resweratrolu
In vivo resweratrol hamuje replikację wirusa HIV, wirusa opryszczki (HSV-1), cytomegalii i wirusa Epsteina-Barr, wykazuje więc działanie przeciwwirusowe. Sugeruje się także jego udział we wspomaganiu leczenia niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby (poprzez zmniejszenie odkładania się tłuszczu w tkankach wątrobowych oraz zmniejszenie stężenia glukozy we krwi). Badane jest zastosowanie resweratrolu w prewencji osteoporozy (wpływ na stymulację osteogenezy), a także korzystne działanie w leczeniu niektórych chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, epilepsja, stwardnienie rozsiane.
• Działanie na skórę
Jako bardzo silny antyutleniacz resweratrol sprawdza się w walce z fotouszkodzeniami skóry po kontakcie z promieniowaniem UV. Poprzez działanie przeciwzapalne ma udział w łagodzeniu podrażnień oraz zmian zapalnych, a także trądziku.
Likopen, czyli witajcie pomidory
To naturalny przeciwutleniacz należący do grupy karotenoidów, którego najważniejszym źródłem są pomidory, a w szczególności przetwory pomidorowe. Związek ten można znaleźć również w innych warzywach i owocach, takich jak: grejpfruty, arbuzy, morele, papryka czerwona, dynia, dzika róża, jednak jego zawartość w nich jest dużo mniejsza i nie ma znaczącego wpływu na nasze zdrowie. Likopen w pomidorach występuje w połączeniu z innymi związkami chemicznymi i z tego względu jest trudniej dla nas dostępny. Z kolei przetwarzanie pomidorów powoduje uwolnienie dobroczynnej substancji ze wspomnianych połączeń. Z tego względu przetwory pomidorowe cechują się wyższą zawartością likopenu niż pomidory surowe.
Badania dowodzą, że korzyści zdrowotne możemy odnieść, dostarczając sobie około 10–25 mg likopenu na dobę. Taka ilość substancji zawarta jest w dwóch dużych pomidorach, szklance soku pomidorowego lub połowie szklanki zupy pomidorowej.
Likopen w dużych ilościach znajduje się w sosach pomidorowych, koncentratach, zupie pomidorowej oraz ketchupie. Jest związkiem lipofilnym. Spożywanie go z dodatkiem tłuszczu powoduje wyższe stężenie tej substancji we krwi. Badania dowodzą, że korzyści zdrowotne możemy odnieść, dostarczając sobie około 10–25 mg likopenu na dobę. Taka ilość substancji zawarta jest w dwóch dużych pomidorach, szklance soku pomidorowego lub połowie szklanki zupy pomidorowej.
Właściwości prozdrowotne likopenu to:
• spadek ryzyka udarów (o 31%) oraz zawałów (o 26%) poprzez działanie na śródbłonek naczyń;
• obniżenie ciśnienia tętniczego (średnio o 5 mm Hg);
• redukcja cholesterolu (LDL) o około 10 mg/dl;
• działanie przeciwnowotworowe – zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka prostaty o kilkanaście procent, hamowanie ryzyka rozwoju raka żołądka i trzustki;
• działanie na skórę – likopen bierze udział w ochronie skóry przed szkodliwymi skutkami promieniowania UV. Jako antyoksydant pomaga w neutralizacji wolnych rodników, co przeciwdziała starzeniu się skóry. Hamuje także procesy zapalne, stymuluje produkcję kolagenu i utrzymuje prawidłowe nawilżenie skóry.
Dzięki zbudowaniu silnej ochrony skóry na poziomie komórkowym zapewnimy jej zdrowiei piękno, a także wydłużymy młodość, skutecznie broniąc się przed negatywnymi skutkami promieniowania UV i fotostarzeniem.