Akademia Estetik – o medycynie estetycznej
  • Medycyna estetyczna
  • Kosmetologia
  • Biznes
  • Psychologia
  • Wywiady
  • Historia

Archiwa

  • marzec 2023
  • luty 2023
  • styczeń 2023
  • grudzień 2022
  • listopad 2022
  • październik 2022
  • wrzesień 2022
  • sierpień 2022
  • lipiec 2022
  • czerwiec 2022
  • maj 2022
  • kwiecień 2022
  • marzec 2022
  • luty 2022
  • styczeń 2022
  • grudzień 2021
  • listopad 2021
  • październik 2021
Akademia Estetik – o medycynie estetycznej
0
0
Akademia Estetik – o medycynie estetycznej
  • Medycyna estetyczna
  • Kosmetologia
  • Biznes
  • Psychologia
  • Wywiady
  • Historia
  • Historia

Średniowieczne rytuały w trosce o zdrowe ciało

  • 4 października 2022
  • dr n. med. Magdalena Muskała
Średniowieczna łaźnia w XV-wiecznym przedstawieniu Antoniego Burgundzkiego. Domena publiczna.
Średniowieczna łaźnia w XV-wiecznym przedstawieniu Antoniego Burgundzkiego. Domena publiczna.

Wbrew powszechnej opinii, wieków średnich nie należy kojarzyć z czasami brudu i braku higieny. To czas największego rozkwitu łaźni, regulaminów kąpielowych i cechów rzemieślniczych trudniących się dbaniem o ciało.

Średniowiecze trwające przeszło dziesięć wieków wykształciło wiele rytuałów i instytucji dbających o kondycję zdrowotną społeczeństwa. Dbałość o ciało w średniowieczu ściśle związana była z zaleceniami religijnymi. Wieki średnie to czas rozkwitu chrześcijaństwa, judaizmu czy islamu. Wszystkie religie w swoich zaleceniach przykładały dużą wagę do czystości ciała oraz kondycji zdrowotnej człowieka. Czystość stanowiła jeden z elementów wiary. Głoszono, że czystość ciała prowadzi do czystości ducha. Zalecano więc częste kąpiele całego ciała lub częściowe, noszenie schludnych szat oraz okresowe posty. Zarówno na dworach, w miastach jak i w tradycji ludowej potrzeba kąpieli była silnie zakorzeniona. Wierzono, że nieprzestrzeganie czystości może sprowadzać złe duchy czyniące szkody w zdrowiu: kiedy kobieta przychodzi znad rzeki, albo przędzie, a nie umyje rąk i daje swemu dziecku chleba lub mleka lub też karmi go piersią nie umywszy rąk, wtedy zjawia się zły duch, który szkodzi dzieciom, wykrzywia i łamie kręgosłup. 

Czystość stanowiła jeden z elementów wiary. Głoszono, że czystość ciała prowadzi do czystości ducha. Zalecano więc częste kąpiele całego ciała lub częściowe, noszenie schludnych szat oraz okresowe posty.

Nie osiedlaj się w mieście gdzie nie ma łaźni i lekarza

Jednym z symboli średniowiecza niewątpliwie były łaźnie. W każdym europejskim mieście działało od jednej do kilku łaźni publicznych, do których dostęp miał każdy obywatel. Na przykład w XIV wieku w Krakowie mieszkańcy mogli korzystać z 12 łaźni. Wedle starego przysłowia żydowskiego, wybierając miejsce do osiedlenia się należało kierować się istnieniem łaźni i lekarza. Dawało to gwarancję zdrowia. Łaźnie prowadził odrębny cech – łaziebników (magistri balneatorum). Mieściły się one w specjalnie do tego celu przystosowanych budynkach. W łaźniach można było skorzystać z różnych rodzajów kąpieli wodnych, parowych czy masaży. Pełniły one jeszcze inne funkcje. Były miejscami, w których korzystano z usług kosmetycznych, fryzjerskich, a także stomatologicznych i chirurgicznych. Popularne upuszczanie krwi, opatrywanie ran czy usunięcie zęba odbywało się często w średniowiecznych łaźniach. Były one też miejscem spotkań towarzyskich i dysput politycznych.  Do łaźni chadzano często, nawet codziennie. W niektórych miastach wprowadzano przymus korzystania z urządzeń kąpielowych, obłożony wysoką karą w przypadku niedostosowania się.  Żadna epoka wcześniejsza i późniejsza nie wykształciła takiej liczby łaźni publicznych jak średniowiecze. Ich popularność przetrwała do końca XV wieku, po czym nastąpiła epoka promująca tezę o szkodliwym działaniu wody na ciało.  

Oczyszczanie ciała w łaźni średniowiecznej. Ilustracja z manuskryptu Codex Manesse, XIV wiek. Domena publiczna.

Trzech gwarantów zdrowia

Średniowiecze w pełni rozwinęło wytworzone w starożytności dziedzictwo medyczne. Lekarze wykorzystywali zalecenia i traktaty medyczne z poprzedniej epoki. Szczególną uwagę przywiązywano do profilaktyki. W XII wieku we włoskim Salerno – jednej z pierwszych wyższych szkół medycznych na świecie, wydano poradnik zdrowotny– Regimen Sanitatis Salernitanum.  Zalecenia dotyczące zachowania zdrowia, piękna i higieny spisano w formie wierszowanej co ułatwiało zapamiętywanie zasad. Jego popularność była tak duża, że doczekał się tłumaczenia na kilkanaście języków i ponad 240 wydań. Fragment polskiego wydania uczył, że jeżeli chcesz uczynić siebie rześkim i zdrowym, unikaj wszelkich trosk i wierz, iż tylko profan się gniewa. Pij mało wina, jadaj niewiele, nie uważaj za rzecz zbyteczną wstać po jedzeniu, unikaj snu popołudniowego. Nie wstrzymuj moczu. Jeżeli będziesz tego przestrzegał, będziesz żył długo. W braku lekarzy niech będą twymi lekarzami trzy rzeczy: pogodny nastrój, spoczynek i umiarkowane pożywienie. Zasada równowagi życiowej była szczególnie popularyzowana wśród społeczeństwa. Dużą uwagę przywiązywano do diety i okresowych postów, zalecanych w poszczególnych religiach. Uważano, że jeżeli można uleczyć pacjenta i dietą i lekami, należy wybrać to pierwsze. Umiarkowane pożywienie, odpowiednio dobrana dieta gwarantowała zachowanie zdrowia lub powrót do niego.  

Żadna epoka wcześniejsza i późniejsza nie wykształciła takiej liczby łaźni publicznych jak średniowiecze. Ich popularność przetrwała do końca XV wieku, po czym nastąpiła epoka promująca tezę o szkodliwym działaniu wody na ciało.  

Średniowiecze pachnące różami

W wiekach średnich główną uwagę przywiązywano do zachowania zdrowia i czystości ciała. Nie oznacza to jednak, że nie dbano o urodę. W zabiegach pielęgnacyjnych wyspecjalizowała się zwłaszcza medycyna arabska. Lekarze arabscy rozpropagowali szereg środków kosmetycznych. Jeden z czołowych przedstawicieli średniowiecznej medycyny arabskiej – Awicenna zwany też księciem medycyny, rozpowszechnił destylację wody różanej z płatków róży. Z uwagi na swoje właściwości nawilżające i oczyszczające woda różana szybko stała się podstawowym środkiem kosmetycznym. Służyła ona m.in. do wyrobu lotionów, do których dodawano miód i gumę arabską. Inny arabski medyk – Maimonides wydał traktat medyczny o ochronie młodości, w którym zawarł wiele wskazówek pielęgnacyjnych, dietetycznych i gimnastycznych. Z kręgu kultury arabskiej rozpowszechniły się maseczki na twarz, wytwarzane z cytryn, jaj, orzechów i ryżu zwane tikha. Usuwano nimi zrogowaciały naskórek podczas masażu twarzy. Do mycia używano preparatów na bazie olejku migdałowego. W celu pielęgnacji twarzy stosowano krem zawierający jaśmin. Wyprawy handlowe na daleki i bliski Wschód zaowocowały zaś rozpowszechnieniem w Europie pachnideł zarówno pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego np. ambra, piżmo. Do tworzenia perfum jak i środków kosmetycznych wykorzystywano alkohol, którego sposób produkcji jest również wynalazkiem arabskim (podobnie jak nazwa). 

Awicenna – książę medycyny arabskiej, propagator wody różanej. Domena publiczna.

Jedna z najdłuższych w dziejach człowieka epok – średniowiecze – była wbrew niesprawiedliwej opinii – czasem dbałości o czystość ciała i kondycję zdrowotną. To w epoce powstania pierwszych na świecie uniwersytetów zaczęto uczyć społeczeństwo profilaktyki zdrowotnej. Służyć temu miały wierszowane poradniki, których zasady aktualne są do dziś. Podobnie jak receptury wprowadzone przez lekarzy arabskich. 

Wyślij
Wyślij
Udostępnij
Tweet
Pin it
Magdalena Muskała
dr n. med. Magdalena Muskała

Historyk medycyny, muzealnik, nauczyciel akademicki. Od 2010 roku kieruje Samodzielną Pracownią Historii Medycyny i Farmacji na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku. Założycielka i kierownik Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Należy do ICOM – Międzynarodowej Rady Muzeów. Współtwórczyni i wiceprezes Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych. Zainteresowania badawcze dotyczą muzealnictwa medycznego oraz polskiego dziedzictwa medycznego na świecie.

Poprzedni wpis
chirurgia estetyczna
  • Wywiady

Człowiek bez twarzy nie istnieje dla innych

  • 30 września 2022
  • Edyta Ochmańska
Czytaj
Następny wpis
zmiany w wynagrodzeniach
  • Biznes

Zmiany w wynagrodzeniach pracowników podmiotów leczniczych

  • 7 października 2022
  • Marta Handzlik-Rosuł
Czytaj
Zainteresuje Cię również
pierwsze zabiegi estetyczne
Czytaj
  • Historia

W drodze ku pięknu, czyli pierwsze inwazyjne zabiegi estetyczne starożytnych cywilizacji

  • dr n. med. Magdalena Muskała
  • 16 sierpnia 2022
Środki lecznicze pochodzenia roślinnego.
Czytaj
  • Historia

Starożytna kosmetyka na straży zdrowia lub w kontrze do niego

  • dr n. med. Magdalena Muskała
  • 4 lipca 2022
Najnowsze
    • Kosmetologia
    • Medycyna estetyczna

    Bez cienia zmęczenia

    • 22 marca 2023
    • Magdalena Mikołajczyk
      • Kosmetologia
      • Medycyna estetyczna
    Czytaj
    • Kosmetologia
    • Zdrowie

    Uroda na talerzu. Co jeść, by mieć piękną skórę?

    • 14 marca 2023
    • Dorota Szadkowska
      • Kosmetologia
      • Zdrowie
    Czytaj
    • Ginekologia estetyczna
    • Medycyna estetyczna

    Prawo do rozkoszy jest tak samo ważne jak prawo do jedzenia i snu

    • 6 marca 2023
    • dr n. med. Basta Tomasz
      • Ginekologia estetyczna
      • Medycyna estetyczna
    Czytaj
Kategorie
Bez kategorii
9 Posts
View Posts
Biznes
27 Posts
View Posts
Ginekologia estetyczna
1 Posts
View Posts
Historia
3 Posts
View Posts
Kosmetologia
34 Posts
View Posts
Medycyna estetyczna
30 Posts
View Posts
Psychologia
5 Posts
View Posts
Wywiady
13 Posts
View Posts
Zdrowie
1 Posts
View Posts
Instagram
Popularne
  • Bez cienia zmęczenia
    • Magdalena Mikołajczyk
  • Uroda na talerzu. Co jeść, by mieć piękną skórę?
    • Dorota Szadkowska
  • Prawo do rozkoszy jest tak samo ważne jak prawo do jedzenia i snu
    • dr n. med. Basta Tomasz
  • Układ odpornościowy skóry. Ile zabiegów medycyny estetycznej zniesie bez szwanku dla zdrowia?
    • Dorota Szadkowska and Dr n. med. Piotr Niedziałkowski
  • #lubiesiebie
    • Redakcja
O nas
Dzięki wieloletniej obecności na rynku beauty, dobrze znamy Wasze potrzeby i oczekiwania i zrobimy wszystko, by nasz blog jak najlepiej na nie odpowiadał. Żeby osiągnąć zamierzony cel, do współpracy zaprosiliśmy doświadczonych ekspertów z różnych dziedzin. To oni są autorami tekstów i gwarantują ich najwyższą merytoryczną jakość.

Ostatnie wpisy

  • Bez cienia zmęczenia
  • Uroda na talerzu. Co jeść, by mieć piękną skórę?
  • Prawo do rozkoszy jest tak samo ważne jak prawo do jedzenia i snu
  • Układ odpornościowy skóry. Ile zabiegów medycyny estetycznej zniesie bez szwanku dla zdrowia?
  • #lubiesiebie
Akademia Estetik – o medycynie estetycznej
  • O nas
  • Eksperci
  • Kontakt
Portal dla specjalistów medycyny estetycznej

Wpisz szukaną frazę i naciśnij Enter.