29 czerwca 2022 r. weszła w życie ustawa z 26.05.2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw. Nowe stawki wynagrodzeń obowiązują od 1.07.2022 r.
Ustawa określa sposób ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne oraz pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawody medyczne, zatrudnionych w podmiotach leczniczych, uwzględniający rodzaj wykonywanej pracy oraz sposób osiągania najniższego wynagrodzenia zasadniczego. Innymi słowy ustawa nie dotyczy ewentualnych pracowników zatrudnionych w indywidualnych praktykach zawodowych (ze względu na inne regulacje ustawowe może to być wyłącznie personel pomocniczy np.: rejestratorka lub rejestrator, asystentka lub asystent, personel porządkowy). Podkreślić także należy, że nie ma tu znaczenia fakt związania lub nie kontraktem z NFZ.
Ważne są kwalifikacje do wykonywania danego zawodu
Ustawa w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2022 r. zawiera tabelę z zawodami oraz wskaźnikami. W art. 3 ustawa wskazuje do czego one służą: “Do dnia 1 lipca 2022 r. podmiot leczniczy dokonuje podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej “Monitor Polski”, do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze,(…)”.
Z matematycznego punktu widzenia działanie zdaje się być proste. Nieco kłopotów sprawia ustalenie do jakiej kategorii zaliczyć dany zawód. Tutaj z pomocą przychodzi opisane wyżej narzędzie. Chodzi o to by ustalić – zgodnie z brzmieniem samej tabeli – jakie na danym stanowisku jest wymagane wykształcenie. Nie jakie wykształcenie ma pracownik, ale jakie jest mu potrzebne. Można sobie wyobrazić, że zatrudniamy profesora na stanowisku asystentki. I chodzi o to by wynagrodzenie odzwierciedlało faktyczne wymagania na danym stanowisku.
Współczynniki pracy dotyczą więc kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku, a nie wszelkich posiadanych kwalifikacji, a zatem literalne brzmienie tego zapisu wiąże współczynnik pracy jedynie z kwalifikacjami koniecznymi na danym stanowisku pracy, a nie faktycznie posiadanymi przez pracownika.
Kwalifikacje wymagane na zajmowanym stanowisku tylko po części wynikają wprost z przepisów prawa. Dla podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami będą to przepisy rozporządzenia w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników. W odniesieniu do przedsiębiorców brak już jednak tego typu regulacji, zatem w tych podmiotach będą wchodziły w grę jedynie kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu (np. lekarz, pielęgniarka, fizjoterapeuta) oraz ewentualnie przepisy odnoszące się do realizacji określonych świadczeń (np. posiadana specjalizacja wymagana do realizacji określonego świadczenia gwarantowanego). Znaczenie będą miały więc zawsze kwalifikacje wymagane przez pracodawcę, tyle że w niektórych podmiotach i w odniesieniu do niektórych zawodów pracodawca będzie zobligowany do wymagania kwalifikacji nie mniejszych niż narzucone ww. przepisami.
Kwalifikacje wymagane od pracownika na danym stanowisku (aby prawidłowo ustalić współczynnik pracy zgodnie z załącznikiem ustawy) określone zostały przede wszystkim w treści rozporządzenia w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników. Jeżeli pracodawca nie określił kwalifikacji, jakich wymaga na danym stanowisku, na wyższym poziomie bądź kwalifikacji dodatkowych, dokonując przyporządkowania wymaganych kwalifikacji do określonego stanowiska, posługujemy się wyłącznie ww. rozporządzeniem.
Wysokość najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników medycznych uzależniona została od przynależności do jednej z ustawowo określonych grup, które podzielone zostały według kryterium wykonywanego zawodu oraz posiadanego wykształcenia i stopnia specjalizacji.
Wskazane wyżej kryteria, tj. wykonywany zawód, posiadane wykształcenie i specjalizacja, determinują zatem wartość współczynnika, jaki zostanie przydzielony pracownikowi w celu ustalenia wysokości należnego mu najniższego wynagrodzenia zasadniczego. W tym kontekście szczególnie problematyczne wydaje się rozstrzygnięcie kwestii specjalizacji wymaganych od pielęgniarek i położnych. W drodze analogii wskazane poniżej rozwiązania stosować jednak można również względem pozostałych stanowisk pracy.
Ustalanie najniższego wynagrodzenia
Najniższe wynagrodzenie zasadnicze w dalszym ciągu ustalane jest w oparciu o współczynniki pracy określone w załączniku do ustawy oraz kwotę bazową (która jest równa wartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzednim i wynosiła dla 2021 r.- 5662,53 zł).
Wobec tego nowa siatka płac od lipca 2022 r. wygląda następująco:
1) lekarz ze specjalizacją: wskaźnik 1,45, co daje ok. 8210 zł najniższego wynagrodzenia, wzrost o ok. 1441 zł dla lekarzy z II stopniem specjalizacji oraz wzrost o 2010 zł dla lekarzy z I stopniem specjalizacji; w nowej tabeli nie ma rozbicia na poziom specjalizacji;
2) farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, psycholog kliniczny, inny pracownik wykonujący zawód medyczny wymagający tytułu magistra i specjalizacji, pielęgniarka z tytułem magistra i specjalizacją: wskaźnik 1,29, co daje 7304 zł, wzrost o 1827 zł;
3) lekarz bez specjalizacji: wskaźnik 1,19, co daje 6738 zł, wzrost o 1261 zł;
4) lekarz stażysta: wskaźnik 0,95, co daje 5379 zł, wzrost o 1446 zł;
5) farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, położna, technik elektroradiologii, psycholog, inny pracownik wymagający zawód medyczny inny niż w pkt. 1–4 powyżej wymagający tytułu magistra, pielęgniarka, położna wymagająca wyższego wykształcenia (może być licencjat) i specjalizacji albo ze średnim wykształceniem i specjalizacją – 1,02, co daje 5775 zł, wzrost o 1590 zł;
6) fizjoterapeuta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, technik elektroradiologii, inny pracownik medyczny inny niż w grupie 1–5 na stanowisku wymagającym wyższego wykształcenia (też licencjat): wskaźnik 0,94, co daje 5322 zł, wzrost o 1137 zł oraz wyżej wymienione zawody, a także ratownik medyczny, technik analityki medycznej, technik elektroradiolog z wymaganym średnim wykształceniem albo pielęgniarka albo położna z wymaganym średnim wykształceniem, która nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia – 0,94, co daje 5322 zł, wzrost o 1554 zł;
7) opiekun medyczny albo inny pracownik wykonujący zawód medyczny wymagający średniego wykształcenia – 0,86, co daje 4869 zł, wzrost o 1101 zł;
8) inny pracownik działalności podstawowej wymagający wykształcenia wyższego – 1, co daje 5662 zł, wzrost o 1477 zł;
9) inny pracownik działalności podstawowej wymagający wykształcenia średniego – 0,78, co daje 4416 zł, wzrost o 648 zł;
10) inny pracownik działalności podstawowej wymagający wykształcenia poniżej średniego – 0,65, co daje 3680 zł, wzrost o 632 zł.
Warto zwrócić uwagę na zmiany w grupach zawodowych pielęgniarek i położnych. Zgodnie z nimi studia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo są wymogiem tylko w grupie 2. Natomiast w grupie 5 takiego wymogu nie ma. Może tu wiec być zaszeregowana osoba z wykształceniem magisterskim innym niż pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarka i położna z wykształceniem średnim zawodowym, która uzyskała tytuł licencjacki na studiach innych niż kierunek pielęgniarstwo lub położnictwo.
