Po ukończeniu specjalistycznego kursu, pracownik, który rezygnuje z pracy w salonie, staje się de facto konkurencją dla przedsiębiorcy. W pierwszej części niniejszego artykułu została omówiona umowa szkoleniowa, która zabezpiecza interesy pracodawcy w tym zakresie. Jak wygląda natomiast kwestia zwrotu kosztów ponoszonych z tytułu podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracownika?
Koszty ponoszone z tytułu podnoszenia kwalifikacji zawodowych i ich ewentualny zwrot
Koszty związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych przez pracowników, można podzielić na:
- koszty świadczeń obowiązkowych, np. koszty za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz
- koszty świadczeń dodatkowych, do których zaliczamy opłaty za kształcenie, podręczniki czy przejazd.
Rozróżnienie tych świadczeń jest o tyle istotne, że pracodawca może domagać się od pracownika zwrotu wydatków tylko z drugiej kategorii. Z tego względu właściwe przygotowanie postanowień umowy szkoleniowej jest znaczące.
Zgodnie z kodeksowymi uregulowaniami, wysokość kosztów, których zwrotu może zażądać przedsiębiorca, jest ograniczona do wartości świadczeń, które zostały przyznane pracownikowi zgodnie z treścią umowy szkoleniowej. W tym zakresie pracodawca nie ma pełnej dowolności. Zobowiązany jest do skrupulatnego wyliczenia wydatków, które w rzeczywistości związane są z daną formą dokształcania. Warto również mieć na uwadze, że pracodawca powinien zachowywać wszelkie faktury i rachunki, aby móc udowodnić wysokość poniesionych kosztów w toku ewentualnego sporu sądowego z pracownikiem. W tym miejscu przytoczyć należy wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 grudnia 2017 roku (sygn. akt III APa 19/17), w którym Sąd wyjaśnił, że postanowienia umowy szkoleniowej nie mogą nakładać na pracownika obowiązku zwrotu kosztów, które w rzeczywistości nie zostały przez pracodawcę poniesione, a jedynie ustalono ich wysokość w umowie.
Mając powyższe na uwadze, gdyby właściciel salonu zdecydował się na zawarcie z pracownikiem umowy szkoleniowej, ale wydatki związane ze szkoleniem określiłby w niej w sposób ogólny i nie byłby w stanie wykazać odpowiednich rachunków – pracodawca nie mógłby domagać się zwrotu przewidzianych w umowie szkoleniowej kosztów. Analogicznie, gdyby przedsiębiorca poniósł koszty zakwaterowania pracownika w innym mieście lub koszty podręczników, ale te świadczenia dodatkowe nie zostałyby określone w umowie szkoleniowej, to również nie mógłby skutecznie żądać ich zwrotu. Powyższe przykłady trafnie wskazują, że tylko należyte przygotowanie postanowień umowy szkoleniowej zapewnia przedsiębiorcy adekwatną ochronę.
Kiedy pracownik jest zobowiązany do zwrotu kosztów szkolenia?
Sytuacje w których pracodawca może wystąpić z żądaniem zwrotu kosztów poniesionych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych zostały określone w art. 1035 Kodeksu pracy. Zgodnie ze wskazanym przepisem, do zwrotu kosztów zobowiązany jest przede wszystkim:
- pracownik, który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo je przerwie,
- pracownik, z którym pracodawca (w terminie określonym w umowie, nie dłuższym jednak niż 3 lata) rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy lub
- pracownik, który rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem z wyjątkiem sytuacji ściśle określonych w Kodeksie pracy;pracownik, który rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika, z przyczyn zdrowotnych lub z powodu mobbingu, gdy takie przyczyny nie zachodzą.
Kluczowe w tym zakresie jest to, iż zwrot kosztów następuje w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia. Zasada proporcjonalnego rozliczania kosztów szkolenia pracownika, pokrytych przez pracodawcę, znalazła potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 roku (sygn. akt II PK 173/11). Wobec powyższego, postanowienia umowy o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych nie mogą zobowiązywać pracownika do zwrotu świadczeń dodatkowych w pełnej wysokości i w każdym czasie bez żadnych ograniczeń.
Dodatkowo warto zauważyć, że nie w każdym przypadku pracodawca jest uprawniony do żądania zwrotu kosztów podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Pracownik nie będzie zobowiązany do zwrotu kosztów świadczeń dodatkowych w przypadku, gdy umowa zawarta na czas określony zostanie rozwiązana na skutek upływu czasu na jaki została zawarta lub pracodawca rozwiąże z pracownikiem umowę o pracę na mocy porozumienia stron.
Podsumowanie
Bez wątpienia umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych najskuteczniej zabezpiecza interesy właściciela salonu przed odejściem przeszkolonego pracownika. Postanowienia umowy mogą bowiem zobowiązywać pracownika do rozpoczęcia i ukończenia szkolenia oraz nierozwiązania stosunku pracy przed upływem 3 lat od ukończenia szkolenia, pod rygorem zwrotu wydatków poniesionych na ten cel przez pracodawcę. Bez znaczenia przy tym pozostaje okoliczność, że dany kurs okazał się dla pracownika nieprzydatny w nowym miejscu pracy. Istotne jest jedynie to, że przedsiębiorca poniósł wydatki, a pracownik nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z umowy. Prawidłowo sporządzona w tym zakresie umowa szkoleniowa, uwzględniająca różnorodne aspekty, nie tylko zabezpiecza interesy majątkowe pracodawcy, ale stanowi również ochronę przedsiębiorcy przed ewentualnymi roszczeniami cywilnoprawnymi ze strony pracowników. Tym samym stanowi podstawowy mechanizm zabezpieczający przed odejściem pracownika, który zdobył nowe umiejętności na koszt właściciela salonu.
Dołożyliśmy wszelkich starań, aby zawarte w niniejszym artykule informacje były rzetelne oraz kompletne. Należy jednak pamiętać, że nie ponosimy żadnej odpowiedzialności prawnej lub finansowej za mogące się pojawiać błędy, nieścisłości, przeoczenia lub niezgodności.
Niezależnie od powyższego, zamieszczone w artykule fragmenty aktów prawnych nie stanowią źródła prawa – mają pomóc zrozumieć omawianą materię. Jedyne źródło prawa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stanowią akty normatywne ogłaszane w Dzienniku Ustaw i Monitorach Polskich.
Niniejszy artykuł ma charakter tylko i wyłącznie edukacyjny, a zawarte w nim informacje nie odnoszą się do konkretnego stanu faktycznego. Artykuł nie jest świadczeniem pomocy prawnej i nie może za taką zostać uznany. W szczególności nie może on być uznany za poradę prawną, opinię prawną czy chęć jej wyrażenia, wykładnię prawa lub konsultację prawną w jakiejkolwiek sprawie. Autor artykułu nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody wyrządzone w związku z zastosowaniem się do prezentowanych treści lub też niezastosowaniem się do nich. Każda sprawa wymaga indywidualnej analizy z uwzględnieniem wszystkich okoliczności faktycznych. Przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji lub działania należy skonsultować się z adwokatem, radcą prawnym lub specjalistą w danej dziedzinie. Stan prawny (Polska) na dzień 24.11.2021r.
Jeżeli chciałabyś skonsultować się z Nami, to napisz na adres: biuro@pcscognito.pl
